Maeterlinck | regie Christoph Marthaler
Een fascinatie voor een verstild en bijwijlen melancholisch oeuvre.
Maeterlinck is de tweede voorstelling die Christoph Marthaler bij NTGent heeft gemaakt, een coproductie met Toneelgroep Amsterdam. Muziektheater over onze Gentse Nobelprijswinnaar Maurice Maeterlinck in een decor van Anna Viebrock. Over de Gentse arbeidersklasse en de Franstalige bourgeoisie. Op het podium: twee rijen naaimachines waaraan meisjes met lange haren lappen stof stikten. Een cast met zangers, muzikanten en acteurs uit heel Europa (met o.a. de Vlaamse acteurs Steven Van Watermeulen, Wine Dierickx en Frieda Pittoors) lokte de interesse van programmatoren en critici uit alle windrichtingen.
Maeterlinck werd gezien als de voortrekker van de symbolistische literatuur in België. Het symbolisme is een reactie op het realisme en het impressionisme. Het realisme wou de werkelijkheid zo precies mogelijk weergeven en vaak inclusief alle (sociale) wanverhoudingen en wantoestanden. De impressionisten interesseerden zich meer in hoe wij de werkelijkheid percipiëren, namelijk in kleur- en lichtvlekken. Zich losmakend van de traditionele zingeving via religiositeit of de realistische aanklacht van (sociale) wantoestanden, gaan de symbolisten op zoek naar wat er zich achter de werkelijkheid bevindt. Een magisch-mythische wereld waar geheel andere wetten heersen.
Het theater van Christoph Marthaler trekt zich los van het theater van de jaren tachtig dat gedomineerd werd door grote verhalen, grote thema's en grote helden. Hij toont ons de kleine man in al zijn eenzaamheid, tragiek en tristesse in een voor hem te groot universum. De Zwitserse Marthaler raakte gefascineerd door het verstilde en bijwijlen melancholische oeuvre van Maeterlinck, en verwerkte die in zijn eigen typische theatrale realiteit. Kenmerkend voor die realiteit is onder andere dat hij de dimensies van tijd en ruimte uitrekt tot een droomachtige en bevreemdende toestand. Deze wordt versterkt door de decors van Marthalers vaste scenografe Anna Viebrock: reusachtige ruimtes die een grotere orde suggereren, waarin elk menselijk handelen nietig en onwezenlijk lijkt. Kenmerkend voor die ruimtes zijn ook de bevreemdende elementen waardoor ze, wanneer je ze nauwkeuriger bekijkt, een eerder schijnrealisme weergeven dan de werkelijkheid zelf. In de voorstelling Maeterlinck zou de ruimte een fabriek kunnen zijn, maar evengoed een instelling of een andere, niet-definieerbare ruimte.
In de pers schreef men er onder andere het volgende over :
"De acteurs van het NTGent en Toneelgroep Amsterdam manifesteren zich in welluidende samenzang, en supertalenten als Graham Valentine en Rosemary Hardy kunnen op hun eentje een scène uit het niets opbouwen." - De Standaard
"Maeterlinck is een lange, trage voorstelling met veel herhalingen, zoals ook de stukken van de dichter zijn. En de werkdagen in de naaiateliers. En het ennui van de bourgeoisie. Niet alle lengtes zijn zoals die van Schubert 'goddelijk', sommige zijn ergerlijk en allemaal vragen ze om volgehouden aandacht. Marthaler legt het er met wiegende, in sterkte afnemende muziek en dimmend licht meer dan eens op aan dat de toeschouwer samen met de kapotgewerkte naaisters in slaap zou vallen. Dat kan confronterend zijn. Hij biedt evenmin veel gelegenheid tot identificatie, niet met de naaisters, die eerder medelijden opwekken, en niet met de ruziënde patroonsfamilie, die meer spoken dan mensen zijn" - De Morgen
